SARIYAŞİ’DEN GENEL BİLGİLER
Ø Bağlı Olduğu İl: Aksaray
Ø İlçemize Bağlı Olan Kasabamız: Boğazköy Kasabası
Ø İlçemize Bağlı Olan Köylerimiz: Sipahiler, Yaylak, Demirciobası, Yenitorunobası ve Bekdik
Ø Sarıyahşi Köy İken: 1957 yılında kasaba olmuştur. Bağlı olduğu ili Ankara’ydı, ilçesi ise Ş.Koçhisar’dı.
Ø Sarıyahşi Kasaba İken: 15.06.1989 tarih ve 3587 sayılı kanun ile ilçe olmuş ve yine aynı kanun ile il olan Aksaray’a bağlanmıştır.
Ø Rakım: 870 m
Ø Nüfus: İlçemizin 1990 yılı genel nüfus sayımı sonucuna göre toplam nüfusu 10 728 kişi iken, 1997 yılı genel nüfus sayımına göre 10 700 kişiye düşmüştür. Nüfusun 6 827’si ilçe merkezinde, 3873’ü ise köy ve kasabada yaşamaktadır.
Ø Toplam Nüfus: 13 232 (2000 yılı sayımına göre)
Ø Merkez Nüfusu: 8 280
Ø Köy ve Kasaba Nüfusu: 4 952. Nüfusumuzun yüzde doksanı okur yazardır. Tamamının anadili Türkçe’dir. Nüfusun aşşağı yukarı bine yakını yurt dışında çalışmaktadır. (Bilgi: Kaymakamlık, Kaymakam Sayın Resul Çelik)
Ø İdari Durum: 1 Belediye, 1 kasaba ve 5 köy
Ø İlçe Yüzölçümü: 224 km²
Ø Nüfus Yoğunluğu: km²’ye 59 kişi düşmektedir
Ø Ulaşım: En kısa yoldan:
o Sarıyahşi – Aksaray: 90 km
o Sarıyahşi – Ağaçören: 15 km
o Sarıyahşi – Evren: 5 km
o Sarıyahşi – Ş.Koçhisar: 30 km
o Sarıyahşi – Kırşehir: 55 km
o Anayoldan Sarıyahşi – Aksaray: 110 km
o Sarıyahşi Ankara – Aksaray arasında E5 (750) karayolu üzerinde, Tuz Gölü yanında bulunan Şereflikoçhisar ilçesine 42 km. E5’e en kısa yolu 30 km. Kızılırmak’a (Hirfanlı Barajı)5 km. E5(750) yolundan, Şereflikoçhisar girişinden Sarıyahşi, Sarıyahşi’ye kadar levhalarla verilir. Şereflikoçhisar’a üç ayrı yoldan ulaşım sağlanır. Birincisi: Ana ve eski yol, Panlı istikameti, Acıpınar, Abalı, Sipahiler, Sarıyahşi. Tamamı asfaltlı ve düzgün şekilde levhalandırılmıştır. Sarıyahşi’ye E5 42 km. İkinci yolumuz ise en kısa olanı. İbrahimbeyli, Demirciobası, Sarıyahşi. Tamamı asfaltlı ve düzgün levhalandırılmıştır. Sarıyahşi – E5 30 km. Üçüncü yolumuz ise İbrahimbeyli, Evren (Çıkılanlı), Sarıyahşi. Bu yolun da tamamı asfaltı ve düzgün levhalandırılmıştır. E5’e 35 km.
o Sarıyahşi ilçemiz Hirfanlı Barajı gölünün kenarında, aydınlık, mamur, inkişafa elverişli bir yurt parçası. Hirfanlı Barajı’nın uzunluğu 80 km. Sarıyahşi bu gölün tam yarısında, yani 40.cı kilometresindedir. Sarıyahşi ilçemiz Koçaş Dağı’nın kuzeyinde, Kara Tepe’nin kuzeybatı eteklerine, Kızılırmak’ın güneyine kurulmuş, sulak, yeşil, tarıma, hayvancılığa elverişli, şirin bir ilçedir.
Ø İklim: Kara iklimi (İç Anadolu tipi), Ocak izotermi: -5° ile 0° arası. Temmuz izotermi: +20° ile +25° arası. Yağış (yıllık ortalama) 30 – 40 cm arası.
Ø Topraktan Faydalanma: Tahıl ekimi – buğday, arpa, nohut, çavdar, mercimek ve pancar. Her türlü zebze ve meyve.
Ø Doğal Bitki Örtüsü: Doğal step (kır alan) olmasına rağmen çevrenin en yeşil yerleşim yeri.
Ø Ulaşım: Tamamı karayoluyla gerçekleşmekte.
Ø Türkiye Coğrafi Bölgesinde Sarıyahşi: İç Anadolu bölgesinde yer almaktadır.
Ø Türkiye İdari Bölümünde: Sarıyahşi, Ortaköy, Güzelyurt ve Ağaçören ilçeleri ile birlikte Aksaray iline bağlıdır. Aksaray’a en uzak ilçe de Sarıyahşi ilçesidir.
Ø Jeolojik Olarak: Granit gibi eski volkanik kayalar, metamorfik kayalar (sist ve gneis), eosen eligosen (III, üçüncü zaman), miyosen ve pliyosen.
Ø En Çok Göç Verdiğimiz İl: Ankara
Ø En Çok Göç Verdiğimiz Dış Ülke: Almanya
Ø Deprem: Deprem bölgesi olarak Türkiye beş ayrı bölgeye ayrılmıştır. 1, en çok risk alanı, 5 ise en az riskli bölge. Sarıyahşi ilçemiz ise 4’üncü bölgede yer almaktadır. Bu da demek oluyor ki, depremden uzak, sağlam ve emin bir bölgeyiz.
Ø Eski Çeşmeler:
o ÇALIUŞAĞI ÇEŞMESİ: Koca küllüğün altı, Ekrem Çelik’in evinin yanı. Aynı zamanda Çalıuşağı’nın toplu haldeki bahçelerinin üzerinde. 1968 – 1969 yıllarında çeşme Çelikler tarafından yaptırılmıştır (yenilenmiştir).
o Koca göle suyu akan, gömüklade bulunan ÇATAL ÇEŞME. Çift gözden akış yapar, birinde aşşaya doğru sol taraftaki gözden tazzikli ve çok su akar, altında mermerden yapılmış beyaz ufak bir hatıl vardır. Şiddetli akan su, o mermer gölekten dolar taşardı. Çeşmenin bulunduğu bölge bataklık ve gömük halinde olduğu için insanlar fazla yaklaşmazdı. Diğer ikinci gözden ise çevre sakinleri su ihtiyacını karşılar. İlçemizin 1971 yılında 27 halk çeşmesi vardı. Bir de kükürtlü maden içme suyu bulunmakta.
Ø İlçemizde Doğal Kaynak: (Şifalı Su) İlçemiz ile Bekdik köyümüzün arasında bulunan ve halkımız tarafından İçmece olarak bilinen bir doğal su kaynağımız bulunmakta. Bu doğal suyu sabah aç karna içen kişiler çeşitli iç hastalıklardan kurtulduğunu söylemekte ve bilinmekte. Ve yine aynı suyla yıkanan kişiler cilt hastalıklarından kurtuluyor denmekte ve bilinmekte. Ama malesef burası işletilmiyor ve ilgilenilmiyor. Bu doğal, şifalı su Ege, Marmara bölgesinde bulunsaydı şimdi neler yapılırdı. Bu doğal şifalı suyumuz doğal ve sahipsiz, ilgisiz bir şekilde akmakta. Buraya bugüne kadar gelmiş geçmiş belediye başkanları hiçbir ilgi göstermemiştir. İnşallah burayla ilgilenecek bir yatırımcı kişi çıkar.
Ø Sarıyahşi İlçemizde Maden:
o (URANYUM) Yine Sarıyahşi ilçemizin köyü Bekdik ve Kızılırmak bölgesinde kalitede uranyum madeni bulunduğu araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Fakat her neden ise işletmek ve çıkarmak için yetersiz bulunduğundan çıkarılmasına gerek duyulmamıştır. (Ne diyelim?)
o (TAŞ) Yine Bekdik ve Sarıyahşi arasında bulunan İçmece suyunun çıktığı tepede çok güzel ve değişik renklerde yüksek kalitede taş madeni işlenerek süs eşyası olarak kullanılan taşlar çıkarılmıştır ve halen de oluğu söylenmekte.
o (GRANİT) Yaylak köyümüzde ise granit taşı çıkarılmaktadır.
Ø Sarıyahşi’de Mağra: (Bir başka ismiyle in) Sarıyahşi ile Bekdik arasında ve Sarıyahşi Kızılırmak tarafına bakan tepede bulunan, halkımız tarafından in olarak bilinen varsayımlara göre uçsur bucaksız bir yer. Kimine göre 300 göz mağra. Bu mağrada halan bir bilimsel araştırma yapılmadığı söylenir. Halkımıza göre bu mağrada birkaç gözden sonra ışık yanmadığından ilerleyen olmamıştır. Burasi kimine göre de harpte sığınak amaçlı yapılmış. Kimilerine göre de zamanla insanlar burada yaşamışlar. Burada çok yüksek değerde altın, gümüş gibi değerli hazine veya tarihi eserler saklı olduğu da varsayımlar arasında. Bir bilimsel çalışma yapılmadan kesin ne derece nasıl olduğu hakkında birşey söylemek yanlış olur kanısındayız. (Sene 2000: Malesef araştırılıp incelenmesi gereken bu mağranın girişini, barınak olarak kullanmasınlar diye yıkmışlar. Ne diyelim... Böyükler bilir...)
Ø Sosyal Durum: İlçemizde modern olarak inşa edilmiş konutlar mevcuttur. Bunula birlikte yeni gelen kamu görevlileri az da olsa konut sıkıntısı çekmektedir. Sarıyahşi ilçemizin Kızılırmak (Hirfanlı) kıyısında mülkiyeti belediyeye ait tesisleri, gazino, restoran, misafirhane, eğlence yerleri mevcuttur. Hirfanlı kenarında Sarıyahşi bölümünde suya girilebilen kıyısı bulunmakta. Sarıyahşi tarafına düşen kesimde ağaçlandırma ve gezi yolları yapıldı. Çarşı merkezinde de bağzı günlük eğlence yerleri mevcuttur. Sarıyahşi ilçemizde bir adet sulama amaçlı dolgu bir barajımız bulunmakta. Bu baraj Sarıyahşi Demirciobası istikametinde olan dereye yapılmıştır. İlçede tarım modern usullerle yapılmaktadır. İl Özel İdare Müdürlüğünce Hirjanlı Barajı Gölü kenarına bir sosyal tesis yapılarak merkez belediyesine kiralanmıştır.
Ø İlçemizde Kanalizasyon: 2001 tarihi itibari ile başlatılan kanalizasyon çalışmaları bitirilmiştir.
Ø Elektrik: 1992 – 1993 yıllarında yapılan çalışmalar ile elektrik şebekeleri yenilenmiştir.
Ø Sağlık Hizmetleri: İlçe merkezinde 30 yataklı devlet hastanesi inşaatı ve lojmanları tamamlanmış olup hastanede kullanılacak coğu malzemeler alınmış ve alımlar devam etmektedir. Şubat 2001: Şu an için açılmış ve faliyettedir. Ayrıca ilçemizde bir sağlık ocağı bulunmaktadır ve ilçemizde iki adet eczane mevcuttur.
o 12.02.2001 Tarihli Duyuru: Sarıyahşi devlet hastanemiz 5 doktor, 6 hemşire, 9 ebe, 6 sağlık memuru, 1 röntgen tekniksyeni, 2 hizmetli, Bld. Bşk. Ahmet Çelik’in vermiş olduğu 2 bekçi, 1 ambulans şöförü, İl Özel İdaresi ve Sağlık İl Müdürlüğü’nden alınan 1 adet tam teşhisatlı 2000 model Ford Transit markası sıfır ambulansla 29.Ocak 2001 tarihinde bütün Sarıyahşili hemşerilerimizin muayene hizmetine açılmıştır. Bütün hemşerilerimize duyurulur, bütün Sarıyahşililer’e hayırlı olsun. ...Sarıyahşi Belediye Başkanı Ahmet Çelik.
Ø Eğitim ve Kültür: İlçemizde ilk olarak eğitim ve öğretim 1920 yılında başlamış, bir ilkokul açılmış. Şu anda ilçe merkezinde bir lise, iki ilk öğretim okulu bulunmaktadır. Sarıyahşi Lisesi 6 derslik olup 1 müdür vekili, 7 branş öğretmeni ve 1 hizmetli ile 150 öğrenci eğitim ve öğrenimlerini sürdürmektedir. Sarıyahşi Fatih İlkokulu: 12 derslik, 1 müdür vekili, 7 branş öğretmeni, 7 sınıf öğretmeni, 1 memur, 3 hizmetli bulunmaktadır. Burada birinci kademede 190 öğrenci, ikinci kademede 172 öğrenci olmak üzere toplam 362 öğrenci eğitim ve öğretim görmektedir.
o Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü Faliyetleri: 10.04.2000 tarihi itibari ile bilgisayar kursu açılmıştır. 88 kişiye diplomaları verilmiştir ve futbol, voleybol ve satranç turnuvaları düzenlenerek birinci, ikinci ve üçüncülere kupa ve çeşitli hediyeler verilmektedir.
o Halk Kütüphanesi Faliyetleri: İlçe Halk Kütüphanemizde genel konular, sosyal bilimler, güzel sanatlar, dini kitaplar, edebiyat, tatbiki bilimler, nazari bilimler, tarih, coğrafya ve bioloji ile ilgili 3348 adet kitap bulunmaktadır. Ayrıca aylık, iki aylık ve üç aylık dönemler halinde 12 çeşit süreli yayın gelmektedir. 01.10.2000 tarihi itibari ile 6990 kişi kütüphaneden yararlanmıştır.
o İlçe Tarım Müdürlüğü Faliyetleri: İlçe Tarım Müdürlüğü Bitki Koruma Şubesi tarafından çalışmalar sürdürülmektedir. Kimil mücadelesinde ilaçlamalar yapılmaktadır. Meyve ağaçlarında ilaçlamalar yapılmaktadır. Çiftçi Eğitim Yayım Şubesince kimil mücadelesi için seminer verilmektedir. İlçemizde 4 çiftçiye 10 dekarlık ceviz bahçesi tesisi, bir çiftçiye 5 dekarlık şeftali bahçesi tesisi yaptırıldı. Proje İstatistik Şubesince NAD Projesi kapsamında nohut, karpus, kavun ekilişi yaptırılmıştır. Hayvan Sağlığı Şubesince büyükbaş hayvan ve küçükbaş hayvanlara sap aşısı ve bağzı hayvanlara da kuduz aşısı yapılmış ve yapılmaktadır.
o Kontrol Şubesi tarafından fırınlar, dükkanlar ve kasaplar düzgün bir şekilde denetimleri sürdürülmektedir.
Ø Haberleşme PTT Hizmetleri: İlçe merkezinde kendisine ait bir binada Posta İşletme Müdürlüğü hizmetini sürdürmektedir. 1000 abonelik santral halen kullanılmaktadır. TV yayınları TRT kurumuna bağlı radyo yayınları normal olup, TV yayınları ise TRT yayınları ve Star, TGRT ve Kanal7 gibi bazı özel kanallar izlenmektedir.
Ø Belediyeler: Sarıyahşi Merkez Belediye Başkanlığı 5 Kasım 1957 yılında belde belediyesi olarak kurulmuş olup; 15 Haziran 1989’da ilçe olarak ilçe belediyesi statüsü almıştır. İlçemize bağlı olan Boğazköy Kasabası Belediyesi 07.12.1998 tarihinde kurulmuş 26 Mart 1989 mahalli seçimlerle kasaba belediye olmuştur.
Ø Köylere Hizmet Götürme Birliğinin Faliyetleri: Sarıyahşi İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliği 25.01.1995 gün ve 6527 sayılı kararname ile kurulmuş olup 1998 yılından itibaren köylerimize birliğimizce yardım yapılmaktadır.
Ø İlçe Özel İdare Müdürlüğü: İlçe Özel İdare Müdürlüğü mülkiyeti belediyeye ait hükümet konağının bulunduğu binada hizmetini yürütmektedir. Belediyelerden alınan emlak vergisi payı ve kira evi, 3 adet arsa ve Hirfanlı Barajı Gölü kenarında inşaatı tamamlanmış ve merkez belediyesine kiralanmış sosyal tesis bulunmaktadır.
Ø Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı: Vakıfda bir vakıf saymanı ve bir de sekreter bayan olmak üzere toplam iki eleman çalışmaktadır. Hak sahiplerine ihtiyaçları doğrultusunda aynı ve nakdi yardımlar yapılmaktadır.
Ø Sarıyahşi İlçesinde: Kaymakamlık, İlçe Özel İdare Müdürlüğü, İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, İlçe Jandarma Komutanlığı, Adliye, Tapu Sicil Müdürlüğü, Emniyet Amirliği, Nüfus Müdürlüğü, Müftülük, İlçe Tarım Müdürlüğü, Askerlik Şubesi Başkanlığı, Esnaf ve Sanatkarlar Odası Derneği kurulmuş bulunmaktadır. (1. İlçe Jandarma Komutanlığı hizmet binası ve lojman inşaatı 1997 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. 2. İlçe Emniyet Amirliği modern yeni hizmet binası ve lojman inşaatı 2000 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır.)
Ana bilgilere ek bilgi katkısında bulunan Sayın Kaymakamımızdan ve Sayın Belediye Başkanımızdan bilgilerin devamını bekliyoruz, kendilerine Sarıyahşi halkı adına teşekkür ediyoruz (Kaymakamımız Resul Çelik ve Bld. Bşk. Ahmet Çelik’e).
